واژه سده از کجا آمده است ؟

دراین مورد چند دیدگاه وجود دارد که همگی با هم در پیوندند. نخست آنکه واژه ی سده،  از شماره‌ی سد (۱۰۰) می آید که در این مورد روایت زیاد است،دراین مورد چند دیدگاه وجود دارد که همگی با هم در پیوندند. نخست آنکه واژه ی سده،  از شماره‌ی سد (۱۰۰) می آید که در این مورد روایت زیاد است، اما از همه مهم تر و قابل قبول تر اینست که آریایی ها در چندین هزارسال پیش در جایی در نیمکره شمالی و نزدیک به قطب زندگی می کردند که ۱۰ماه از سال هوا سرد و یخبندان و ۲ماه نیم سرد که آنجا را “اَئیریانَه وَ ئِجَه Aeriyana Vaeja” یا ایران ویج می نامیدند، اینان بعدها به دلیل سردی زیاد از اندازه و یخبندان یا به دلایل دیگر به سوی جنوب کوچ نموده به جایی رسیدند که در آنجا ۲ فصل، یکی تابستان بزرگ ۷ماهه و دیگری زمستان بزرگ ۵ماهه بود. تابستان از آغاز فروردین تا پایان مهرماه و زمستان از آغاز آبان تا پایان اسفندماه بود. پدران ما هزار سال در این مکان زندگی کرده و سپس به سوی سرزمین کنونی ایران سرازیر و در آنجا جاگرفتند. حال با کمی دقت می بینیم که از آغاز آبان تا دهم بهمن ماه که هر سال جشن سده برگزار می شود، درست سد روز می گذرد و بدین دلیل سده نامیده می شود. برخی هم عقیده دارند چون از۱۰بهمن تا نوروز ۵۰ روز و ۵۰ شب مانده روی هم رفته می شود سد که با جشن و آتش افروزی به پیشواز  نوروز می روند. دیدگاه دیگری که در این مورد وجود دارد آن است که می‌گوید “سده” از “سَرِزَه Saredha ” اوستایی به دست آمده است که سپس تبدیل به “سَرِدَه Sareda” و سرانجام “سده” گشته است و با توجه به اینکه معنای این واژه‌ی اوستایی (سرزه) سرما می‌باشد و براستی واژه‌ی “سرد” نیز از همیجا آمده است و باز هم با توجه به اینکه هنگامِ جشن سده یعنی دهم بهمن‌ماه سردترین زمان سال (در آب‌وهوای اقلیم ایران‌زمین) به شمار می‌آید بنابراین می‌توان جشن سده را جشن سرما و یا در واقع جشن پایان سرما نامید زیرا که از آن هنگام هوا رو به گرمی می‌رود.